KROMOZOM NEDİR?
Her canlı gibi insan
da trilyonlarca hücreden meydana gelir. Hücre, bitkisel ya da hayvansal
her türlü yaşam biçiminin en küçük birimidir. Her hücre bir sitoplazma
ve çekirdekten meydana gelir. Çekirdeğin içinde ise kromozom adı
verilen ipliksi parçalar bulunur. Kromozomlar, elektron mikroskobunda
İ, V, J harfleri gibi biçimlerde görünür ve boyutları mikronla ölçülür.
Kromozomların sayısı canlı türleride değişiklik gösterir. Örneğin
sirke sineğinde 8, kurbağada 26, farede 42, köpekte 78 kromozom
vardır. İnsanın kromozom sayısı ise 46'dır. 22'si çift otozom kromozomdur.
İnsan hücresinde 1 çift de eşeysel kromozom bulunur ve toplam sayı
46 eder. Kromozomlar, molekül yapıları çok iyi bilinen DNA (dezoksiribonükleik
asit) zinciri ile ‘‘histon’’ denilen protein zincirinden oluşur.
DNA zincirleri de özgül proteinleri sentezlemekle görevli ‘‘gen’’
adı verilen birimlerden oluşur.
Döllenme sırasında
annenin yumurtasındaki 23 kromozom, babanın spermindeki 23 kromozomla
birleşir. İşte bu 46 kromozom insanın yaşamında belirleyici rol
oynar. Kromozomlarda yer alan ve sayıları 25 bin ile 100 bin arasında
olduğu tahmin edilen genlerin oluşturduğu zincir, kişinin göz renginden
boyuna, yaşam süresinden yakalanacağı hastalıklara kadar pekçok
şeyi programlar. Bu genetik programlar, DNA altünitesi denen (A,
T, C, G) kimyasallarıyla programlanır. Bilim adamları özellikle,
21. kromozomun içindeki 14 geni tam bir saatli bomba olarak niteliyorlar.
Bu 14 genden birinde meydana gelen en ufak bir arıza Alzheimer,
epilepsi, Parkinson veya lösemi hastalığına neden oluyor. Ayrıca
halk arasında ‘‘Mongolluk’’ denilen Down sendromu ortaya çıkabiliyor.
ÖNCEKİ SAYFA
|